요사(遼史) 국어해(國語解)의 거란어 연구

• 영문명: A Study of Khitan Language on the Vocabulary Explanation in the History of Liao
• 발행기관: 한국몽골학회
• 저자명: 이성규(Lee, Seong Gyu)
• 간행물 정보: 『몽골학』제32호, 163~186쪽, 전체 24쪽
• 주제분류: 인문학 > 기타인문학
• 파일형태: PDF
• 발행일자: 2012.02.28

국문 초록

“Ляо улсын түүх”-ийн эх хэлний тайлбар сударт тохиолдож буй 190 гаруй үгсийн дотроос ханз үг хийгээд утга үл мэдэгдэх зарим нэг үгсийг хасан, нийт 60 гаруй үгсийг энэхүү судалгаандаа хамруулав. Үүний үр дүнд “Ляо улсын түүх”-ийн эх хэлний тайлбар сударт гарч буй үгс нь үндсэндээ монгол хэлтэй холбоо хамаарал бүхий болох нь харагдаж байна. Мөн монгол хэлнээс гадна түрэг, манж, солонгос хэлтэй ч мөн адил холбоотой хэмээн үзэж байна. Уг судалгааны ажлын аргачлал нь солонгос хятан хоёр хэл туйлын ижил төстэй байдлаар хятад хэлний ханз үсгийн дуудлагыг авсан гэсэн тал дээр үндэслэн солонгос хэлний ханзны дуудлагаар хятан хэлний зарим нэг үгийг сэргээн тогтоохыг эрмэлзсэн болно. Гэсэн хэдий ч, хятан хэлийг тэмдэглэсэн ханз үсэг нь солонгос хэлний ханз үсгийн дуудлагтай тун ижил төстэй гэж хэлэхэд бас арай эрт байна. Энэ талаар бид дараа дараагийнхаа судалгааны ажлаараа гүнзгийрүүлэн судлах болно. Хятан хэлний үгсийг судлах явцад солонгос хэлтэй холбоо хамаарал бүхий зарим нэг үгс тааралдаж байна. Ялангуяа, доорх үгс нь өнөөг хүртэл бусад судалгааны ажил хамрагдаж байгаагүй туйлын сонирхолтой, чухал зүйл болохыг онцлохыг хүсч байна. 1) Хятан хэлний цол хэргэмийн нэр болох ‘剋’-ийг ‘*ga’ хэмээн үзэж байгаа бөгөөд энэ нь эртний солонгосын Бүео, Гугүрео хэлний цол хэргэмийн нэр ‘가(加)’-тай холбоотой болохыг олж тогтоосон болно. 2) Баяр наадмыг нэрлэх хятан хэлний ‘爇’ нь солонгос хэлний цагаан сарыг нэрлэх ‘설’-той холбогдож байна. 3) Аав, өвөө зэргийн дуудах нэр ‘ajü’ нь солонгос хэлний ‘아주머니, 아주버니’-д үлдэж хоцорчээ. 4) ‘夷離菫’ хэмээх үг нь Гугүрео, Бэгжэ хэлнээ цол хэргэмийн нэр ‘iriga, öraha’ хэлбэрээр тохиолдож байна. 5) Хорон муу хүнийг нэрлэх ‘暴里’ нь мөн л солонгос хэлтэй ижил хэлбэртэй байна. 6) Хөдөө газрыг заах хятан хэлний ‘彌里’ нь солонгос хэлний өвөг хэлэнд хэрэм цайз, гацаа тосгоныг нэрлэх ‘牟羅’-тай холбоотой байх мадаглалтай хэмээн үзэв. 7) Хятан хэлний хаалга үүдийг нэрлэх ‘墮瑰’ нь солонгосын эртний хэлний нэг болох Гаяа хэлний ‘道’-тай холбоотой байна.

목차

Ⅰ. 서론

1. 거란어와 한국어의 관련성

2. 요사(遼史) 국어해(國語解)

3. 흠정(欽定) 요사어해(遼史語解)

4. 연구사와 연구방법론

Ⅱ. 요사 국어해의 거란어 분석

Ⅲ. 결론

키워드

거란 거란어 한국어 몽골어 요사 한국 한자음 Khitan, хятан Khitan Language, хятан хэл Korean Language, солонгос хэл Mongolian Language, монгол хэл History of Liao, Ляо улсын тү ү х Korean sound of Chinese character, солонгос хэлний ханз ү сгийн дуудлага